Бүгін – Халықаралық қар барысы күні

Бүгін – Халықаралық қар барысы күні
egemen.kz

Қазанның 23-і күні халықаралық қар барысы күні аталып өтіледі.  Еліміздің ең үлкен қалаларының бірі - Алматы қаласының  елтаңбасында барыс бейнесі бейнеленген.  Сондай-ақ Қазақстандағы 2011 жылғы Қысқы Азия ойындарының символы ретінде де барыс алынған болатын. Елордада 2015 жылы "Барыс Арена" спорт комплексі де ашылған. 1999 жылы 26 қарашада құрылған елордалық хоккей командасына да ұлттық символдың құрметіне "Барыс" атауы берілді. 

Қар барысы өздері мекен ететін Орталық Азия тауларының сұлу табиғатынан, қатал әлемінен сыр шертеді. Атауының шығу тарихы да сан түрлі. Мысалы, Жетісу жерінде ильберс, Алматының шығысында ирвиз, түркі тілдерінде ирбиз деп атаған

Қар барыстары туралы қызықты деректер

  • Ересек қар барысының салмағы 55 кг-ға жетеді, ал денесінің ұзындығы құйрығын қосқанда 2 метрден асады.
  • Қар барыстарынаулауға қатаң тыйым салынғанына қарамастан, олардың жойылу қаупі бар. Бүгінгі күні барыс азайып келеді. Олар халықаралық Қызыл кітапқа енген..
  • Бала кезінен тәрбиеленген барыстың котятасы адамға тез үйреніп, үйреншікті болады.
  • Қар барысының ұзын және жуан құйрығы тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі.
  • Кең табандарының арқасында қар барыстары бос қардың ішіне түсіп кетпейді
  • Қар барыстары жүгіруден 6-8 метрге секіре алады.
  • Ирбис тауда, бірнеше шақырым биіктікте өмір сүргенді жөн көреді. 
  • Бұл үлкен мысықтардың аналықтары 2 жыл сайын туады, әдетте 2-3 күшік туады. Олар өмірінің алғашқы екі жылын анасымен бірге өткізеді, содан кейін кетіп қалады.
  • Ирбис – планетадағы тауларда өмір сүретін жалғыз мысықтар.
  • Көздері өте өткір. бірнеше километр қашықтықтан ақ қар үстінде ақ олжаны көруге мүмкіндік береді.
  • Биология тұрғысынан барыстың ең жақын туысы – жолбарыс.
  • Тұтқында қар барыстары 20 жыл өмір сүреді, ал табиғатта – 11-12 жыл. Ресми түрде тіркелген ұзақ өмір сүру рекорды 28 жыл.
  • Ирбис ешқашан адамдарға шабуыл жасамайды.
  • Олар негізінен түнде өмір сүреді, күндіз қауіпсіз баспанада ұйықтауды жөн көреді.
  • Басқа мысықтардан айырмашылығы, барыстың тік емес, дөңгелек қарашықтары болады.
  • Қар барысының табандары сілеусін тәрізді шашпен жабылған. Бұл да оның қарға құлап кетпеуіне көмектеседі 
  • Ирбис құйрығының ұзындығы оның бүкіл денесінің ұзындығымен салыстырылады.
  • Қар барысы ең құпия болып табылады.
  • Қар барыстары бүкіл өмірін жалғыз өткізеді, ал аталықтары аналықтарымен қысқа жұптау кезеңінде ғана кездеседі.
  • Түркі тілдерінің бірінен аударылған «ирбис» сөзі «қар мысық» дегенді білдіреді.