Алматыдағы «Жан-Сая» дағдарыс орталығына 2 мыңға жуық әйел мен бала жүгінген 

Алматыда тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына көмек көрсететін «Жан-Сая» дағдарыс орталығы жұмыс істейді.

Спикерлердің айтуынша, 2023 жылы орталықта 1980 адам қолдау тапты, 2022 жылы 1708 адамға көмек көрсетілді. Бұл мәліметтермен Алматы қаласының Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында дағдарыс орталығының өкілдері бөлісті, деп хабарлайды аlmaty-akshamy.kz. 

«Жан-Сая» дағдарыс орталығының заңгері Гүлшара Сапарова атап өткендей, дағдарыс орталығының мақсаты – әйелдер мен балаларды гендерлік зорлық-зомбылықтың кез келген түрінен қорғау қозғалысын дамытуға ықпал ету.

«Аталған сандар мен орталықтың жұмысын талдау, сондай-ақ «150» сенім телефонына келіп түскен қоңыраулар негізінде бірнеше қажеттілік анықталды. Олардың бірі Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін орындау мақсатында және БҰҰ мүшесі ретінде отбасы мүшелері мен жақындарына қатысты жасалған тұрмыстық зорлық-зомбылықты криминализациялау болып табылады. Бұл ҚР Қылмыстық кодексіне «Тұрмыстық зорлық-зомбылық» деген жеке бапты енгізуді білдіреді. Ол жария айыптау мақалаларының қатарында болуы тиіс», - деді Г. Сапарова.

Спикер атап өткендей, 2017 жылға дейін ҚР ҚК-нің «Ұрып-соғу» немесе «Денеге жеңіл зиян келтіру» баптары жеке айыптау қылмыстары болып табылды, яғни егер жәбірленуші өтініш білдірмесе, іс қозғалмайды. Қылмыстық іс қозғалса да, ол тараптар татуласқан жағдайда немесе залал жойылған жағдайда тоқтатылады. 

Жария айыптау жағдайларында қылмыстық қудалауды тергеуші немесе прокурор мемлекет атынан қозғайды, жәбірленуші тараптың келісімі мен бастамасы талап етілмейді, татуласу көзделмейді.

«Егер құқық қорғау органдарында айыпталушылардың саны артады деген күдік болса, онда біз халықаралық тәжірибеде танылған және Қазақстан Республикасы Конституциясының 24-бабында белгіленген міндетті қоғамдық жұмыстарды пайдалануды ұсынамыз. Сонымен қатар, агрессор түзету бағдарламасынан өтуге міндеттенеді. Бұл сондай-ақ мемлекет тарапынан жәбірленушінің қауіпсіздігіне кепілдік береді», - деді Г. Сапарова.

Мәселенің қайғылы жағдайлар статистикасы мен өзектілігін ескере отырып, дағдарыс орталығында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша ұсыныстармен бөлісті:

- 102, 112 телефондарына қоңырау шалыңыз;
- 150 сенім телефонына, 8 771 450 3 450 ұялы телефонына қоңырау шалуға немесе қауіп төнген жағдайда WhatsApp қосымшасына жазуға болады. Біздің мамандар күндізгі және сырттай кеңес береді (бұл үшін алдын-ала жазылу керек); 
- құқық қорғау органдарының қызметкерлері келген кезде болған оқиға туралы мән-жайын жасырмай егжей-тегжейлі айту керек. Қызметкерлердің аттарын есте сақтаңыз немесе жазыңыз; 
- егер баратын жеріңіз болмаса, дағдарыс орталығынан көмек сұраңыз.

«Болған оқиға бойынша шаралар қабылданбайды деп қорықпау керек, өйткені белгілі фактілер ішкі істер органдарында тіркеледі, ал қадағалау органдары бақылау жүргізеді. Қоғам ретінде бірігіп, зорлық - зомбылықсыз қарым-қатынас мәдениетін қалыптастырайық», - деп қорытындылады Г. Сапарова.