ҚР-дағы ерлердің жалақысы әйелдерге қарағанда орташа есеппен үштен бірге жоғары
Global Gender Gap гендерлік алшақтық рейтингінде Қазақстан 153-тің ішінен тек 72-ші орынды иеленді
2021 жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша, елде 4,3 млн жұмыспен қамтылған әйел болды, бұл бір жыл бұрынғыға қарағанда 0,3%-ға артық, деп хабарлайды Almaty-akshamy.kz. Finprom.kz. сайтына сілтеме жасап.
Олардың ішінде басым бөлігі (77%) — жалдамалы қызметкерлер: 3,3 млн әйел. Жұмыспен қамтылған әйелдердің тағы 17,1%-ы-жеке кәсіпкерлер: 727,8 мың жеке кәсіпкер-ерлер әйелдерге қарағанда 13,6%-ға көп.
Тәуелсіз қызметкер әйелдер саны 246,2 мың (ерлер 6,9%-ға артық). Шаруашылық серіктестіктері мен акционерлік қоғамдардың құрылтайшы әйелдері, сондай-ақ өндірістік кооперативтердің мүшелері 7,9 мың болды (ерлер 14,3%-ға аз).
2021 жылдың бірінші тоқсанында қашықтан 21,9 мың ер адамға қарағанда 51,7 мың әйел жұмыс істеді. Бұл ретте олардың 85,3%-ы өз жұмысында коммуникация құралдарын, 14,7%-ы жұмыс берушілер берген қаражатты пайдаланды.
Жұмыспен қамтылған әйелдердің 45,7% жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі, 40,2% — орта кәсіптік (арнайы), 7,4% — бастауыш кәсіптік, 6,7% — жалпы орта білімі бар.
Өңірлік бөліністе жұмыспен қамтылған әйелдердің басым бөлігі Алматыда жұмыс істеді: 508,4 мың адам, бір жыл бұрынғыға қарағанда 0,7%-ға артық. Екінші және үшінші орында Алматы және Түркістан облыстары тұр. Жұмыспен қамтылған әйелдердің ең азы Солтүстік Қазақстан облысында тұрады.
Жұмыспен қамтылған әйелдер санының ең көп өсуі Түркістан облысында байқалады: жылына 9,5% қосу, 367,5 мыңға дейін; ең көп қысқарту Солтүстік Қазақстан облысында: минус 4,1%, 137,8 мың адамға дейін.
Негізінен әйелдер сауда және авто жөндеу саласында, білім беруде, сондай-ақ ауыл, орман және балық шаруашылығында жұмыс істейді. Ақпарат және байланыс саласында ең аз әйелдер жұмыс істейді.
Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету саласында, сондай-ақ білім беруде әйелдер саны ерлер санынан 2,8 есе асады. HoReCa саласында әйелдер екі есе көп.
Сонымен қатар, жұмыспен қамтылған халық арасында құрылыста ерлерге қарағанда 3,1 есе, көлік және қоймалау саласында 3 есе, өнеркәсіпте 2,3 есе көп.
Қазақстанда ҚР Еңбек кодексінің 16 және 26-баптарына әйелдердің еңбегін пайдалануға шектеу қойылған жұмыстар тізімін алып тастауға бағытталған өзгерістер енгізу мәселесі қаралды, деп хабарлайды ҚР ЕжХӘҚМ. Бұл тізім жұмыстың ауырлығына, зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайларына байланысты әйелдердің жұмысқа орналасуы шектелген 213 кәсіп пен жұмыс түрлерінен тұрады.
2020 жылы еліміз бойынша бір қызметкердің орташа айлық жалақысы 213 мың теңгені құрады. Ерлер үшін жалақы 243,5 мың теңгені, әйелдер үшін - барлығы 182,7 мың теңгені құрады. Ерлер пайдасына айырмашылық 33,3% құрады. Ел бойынша жалақының нақты өсімі орта есеппен 14%-ға, ерлерде 9,4%-ға, әйелдерде 21,2%-ға өсті.
Салалық құрылымда жалақының ең үлкен айырмашылығы өнер және демалыс, қаржы және сақтандыру қызметі және өнеркәсіп саласында байқалады.
Global Gender Gap Report 2020 гендерлік алшақтықты зерттеу деректеріне сәйкес, ТМД елдері арасында Қазақстан 9-дан 4-ші орынға шықты. Ел индексі 0,710 құрады. Индекс неғұрлым жоғары болса, елде әйелдер мен ерлер арасындағы гендерлік алшақтық азаяды.
Қазақстаннан гөрі үздік көрсеткіштер Молдова, Беларусь және Украинада байқалды. Ресей, Қырғызстан, Әзірбайжан, Армения және Тәжікстандағы жағдай нашар.
Әлемде осы көрсеткіш бойынша Қазақстан 153 орынның ішінен тек 72-ші орынды иеленді.
