Жасанды интеллект: Сhatgpt

Жаһанды дүрліктірген жаңа технологиялар туралы біз не білеміз?

Бүгінде жасанды интеллект (AI) күнделікті өмірімізге кіре бастады. Бұл қызықты құбылыс бізге айналамыздағы өзгеріп бара жатқан әлемді, алға дамып кеткен жаңа технологияларды түсінуге көмектеседі. Ендеше,  жасанды интеллект (AI) ұғымы нені білдіреді?  Танымал AI моделі – ChatGPT дегеніміз  не? Жаңа технологияларға қатысты осы және басқа да бағдарларға шолу жасап көрейік.

1. Жасанды интеллект дегеніміз не?

• AI – информатиканың бір саласы, яғни үйретілген, оқытылған машина. Бұл интеллект талап ететін тапсырмаларды орындай алатын роботты жасауға бағытталған жаңа сала: компьютерлерге қабылдауға, пайымдауға, үйренуге және шешім қабылдауға мүмкіндік беретін алгоритмдер мен модельдерді әзірлеуді қамтиды.
• Жасанды интеллект бүгінде денсаулық сақтау, қаржы, көлік және ойын-сауық сияқты әртүрлі салаларда жұмыс істей бастады.
• Ол Siri немесе Alexa, Алиса сияқты дауыстық көмекшілерге ақпарат тауып береді, белгілі бір мәселені шешуге сізге ұсыныс айтады, автономды көліктердің жүруін қадағалайды және т.б. көп мүмкіндіктері бар.
• Жасанды интеллекттің үлкен көлемдегі деректерді өңдеу және үлгілерді тану қабілеті оған болжам жасауға, шешім қабылдауға көмектесуге және тапсырмаларды автоматтандыруға мүмкіндік береді.

2. ChatGPT моделі

• OpenAI деген компания әзірлеген. Бірнеше миллиард АҚШ доллары инвестиция ретінде құйылып, бірнеше жыл бойы жан-жақты зерттелген жасанды интеллекттің тіл үлгісі.
• Ол сіздің сұрақтарыңызға адам сияқты жауап беру үшін, түсіну үшін және берілген тапсырманы орындау үшін көптеген мәтіндік деректерге үйретілген робот.
• ChatGPT сізбен чат арқылы сөйлесе алады, сұрақтарға жауап береді, ақпарат береді және сіз тап болған мәселеге орай көмек ұсына алады.

3. ChatGPT қалай жұмыс істейді?

• ChatGPT терең оқыту деп аталатын әдісті, әсіресе трансформатор деп аталатын модельді пайдаланады.
• Мәтінді кішірек бөліктерге бөледі, олардың қарым-қатынасын талдайды және дәйекті және контекстік сәйкес жауаптарды саралайды.
• Мәтіннің үлкен жинағынан грамматиканы, фактілерді және тіпті кейбір дәрежедегі пайымдауды түсінуге бағдарлайды.

4. Артықшылықтары мен шектеулері:

• AI адам мүмкіндіктерін кеңейтуге, қайталанатын тапсырмаларды автоматтандыруға және тиімділікті арттыруға мүмкіндік береді.
• ChatGPT пайдалы ақпараттар мен ұсыныстар беріп, оқу ресурсы ретінде әрекет ете алады.

     Дегенмен, айтып отырған жасанды санада да шектеулер бар, ол кей ақпараттың шын не өтірік екенін ажырата алмайды, адам сияқты түсінік пен эмоция білдіре алмайды. Кейбір тапсырмаларды мүлде қате орындауы мүмкін. Фейк ақпараттың, фотолар мен видеолардың көп тарауына себепші болып қалатыны да сондықтан.

5. Этикалық мәселе де маңызды

• AI-ға хакім Абайдың бүкіл шығармасын, оның ойын, философиясын үйретіп қойса, ол ертең тура Абай сияқты шығарма жазып, толғатып, ой айтып отыруы мүмкін. Бұл жерде этикалық мәселе туындайды. Сондықтан машинаны оқытуда оны пайдалануды қамтамасыз ету, авторлық құқық пен этика мәселесі өте маңызды.
• Жасанды сана сізді зерттеп, сіздің бүкіл ақпаратыңызды коммерциялық мақсатта пайдалануы мүмкін. Сол арқылы пайдаланушының жеке өміріне қол сұғуы мүмкін. Сондықтан қазір әлемде бұл мәселе де өте қатты талқыға түсіп жатыр.
• AI-ді үздіксіз бақылауда ұстап, жұмысын бағалай білу маңызды, өйткені  оның адамзатқа қызметінде қауіпсіздік мәселесі де туындауы мүмкін. Былайша айтқанда, ертең жасанды сана дамып кетсе ол өзін-өзі оқытып, өз алдына дамыған өркениет құрып, адамзаттық дамудың жолынан бас тартуы мүмкін. Яғни ол адамзатқа қауіп төндіруі бек ықтимал. Қазір ғалымдарды алаңдатып отырған осы мәселе.

     Тағы бір айта кетерлік мәселе,  ChatGPT мықты ақындарша өлең шығарып, тісқаққан жазушы сияқты прозалық, фантастикалық шығармаларды да жазып, суреттік кескіндемелерді де сала  алады, балаларға ертегі құрастырып, компанияңыздың жарнамалық мәтінін де кереметтей сипаттап  бере алады. Өкінішке орай,  қазақ тілінде әлі де жетік ақпарат бере алмайды. Негізгі тілі – ағылшын.

Түйін:

Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні, жасанды интеллект пен ChatGPT заманауи әлемге қызықты мүмкіндіктер мен жаңа салалар, дамудың жаңа кезеңін ұсынып отыр. AI негіздерін және ChatGPT сияқты модельдердің мүмкіндіктерін түсіну арқылы біз олардың шектеулерін біле отырып, артықшылықтарын  пайдалана аламыз. Бұл технология дами береді, оны пайдаланудағы жауапкершілік пен  этика мәселесі маңызды болып қала береді. Жасанды интеллектті біздің болашағымызды дамытатын, өркениетті қоғамды  қалыптастыратын қуатты құрал ретінде мойындай отырып, оның мүмкіндіктерін зерттеп-зерделеуді жалғастырып, жаңаша  жұмыс істеп, тың технологияларды үйренумен айналыса беру керек. Жасанды сана және ChatGPT-ті одан әрі зерттеу адамзат үшін тіпті де көп мүмкіндіктерді ашады.

ChatGPT сайтына тіркелу үшін Gmail поштаны пайдаланған абзал. Қазіргі уақытта ChatGPT-дің «GPT – 3.5» нұсқасы тегін жұмыс істеп тұр. Егер айына 20$ қаражат төлеп «ChatGPT Plus» жазылымын алсаңыз, GPT-4 нұсқасына қол жеткізе аласыз. ChatGPT Plus көптеген артықшылықтарға ие. Ол тікелей интернетке қосылып ақпарат іздей алады, көптеген плагиндер арқылы онлайн сервистермен жұмыс істеп, сізге көмекші бола алады. Пайдалы сілтеме: https://chat.openai.com/.