Тұрақтылық пен сенімділік: қазақстандық банктің қайсысының рейтингі жоғары?
Қазақстандық банктердің ешқайсысының несие рейтингі төмендеген жоқ, ал кей банктің несиелік рейтингі көтерілді.
Қазақстан Республикасының банк секторы пандемия мен жаһандық дағдарысқа қарамастан, тұрақтылық пен даму динамикасын көрсетіп отыр. Көптеген сала бұрын-соңды болмаған қиындықтармен бетпе-бет ұшырасса да, қазақстандық банктер тұрақтылығын сақтап қала алды. Ағымдағы жылдың қазан айының соңында Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінің активтері өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 19,2%-ға ұлғайып, 36 трлн теңгені құрады.
Бұл ретте жеке тұлғалардың депозиттер портфелі де артып отыр. Қарашада халық салымдарының көлемі 12,6 трлн теңгеге жетті, бұл 2020 жылғы қазанмен салыстырғанда 20,6%-ға артық. Соңғы бес жылда депозиттер көлемі жылына орта есеппен 11,5%-ға өсіп отыр.
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының зерттеуіне сәйкес, қазақстандықтар үшін депозит таңдаудағы ең маңызды факторлар:
- сыйақы мөлшерлемесінің көлемі;
- ыңғайлы мобильді банкинг;
- банктің беделі;
- рейтингтік агенттіктердің бағалаулары.
Егер алғашқы үш критерий айқын болса және олардың екеуі айтарлықтай дәрежеде субъективті болса, онда төртінші, ең маңыздысын түсіндіруге тұрарлық. Банктің несиелік рейтингі банктің клиенттер алдындағы міндеттемелерін қалай орындай алатынын көрсетеді және оны Қазақстан Республикасының шегінде емес, Moody's, Standard & Poor's және Fitch Ratings сияқты халықаралық тәуелсіз агенттіктер береді.
Депозиттер көлемі бойынша Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктері арасындағы алғашқы ондықта «Отбасы банкі» мен Халық банкі үздік рейтингтерге ие. Естеріңізге сала кетейік: «Отбасы банкі» тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесіне маманданған. Банк бағдарламалары банктің көмегімен өз үйінің иесі болғысы келетіндер үшін өте маңызды.
Осы жылдың тамыз айында Moody's рейтингтік агенттігі «Отбасы банкінің» жоғары рейтингін «Тұрақтылық» талабы бойынша Baa3-тен Baa2-ге дейін көтерді. Ағымдағы жылдың наурыз айында Fitch рейтингтік агенттігі банктің рейтингін BBB-тен BBB-ге дейін жақсартты, нәтижесінде «Отбасы банкі» Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктері арасында халықтық рейтингі бар жалғыз қаржы институты болды.
Банк рейтингінің жоғарылауы оның ұлттық даму институтының жаңа мәртебесін алғаннан кейінгі жүйелі маңыздылығын, жергілікті ипотекалық несиелеу сегментіндегі нарықтық позициялардың нығаюын, сондай-ақ рейтингтік агенттіктердің үкіметтің банкті қолдау мүмкіндігін арттыру туралы пікірін көрсетеді. Дегенмен, «Отбасы банкі» активтердің сенімді сапасы мен күшті капитал жастығын ескере отырып, орта мерзімді перспективада кезектен тыс капиталды қолдауды қажет етпеуі екіталай. Банктің қорландыру құны төмен және ұзақ мерзімді. Өтімділіктің қалыпты жастығы банктің алдағы жылдарда ипотекалық несиелерді беруге байланысты шартты міндеттемелерді орындауы үшін жеткілікті.
Халық банкі де өз кезегінде жақсы нәтиже көрсетуде: қаржы институтының несиелік рейтингі Moody's агенттігінің бағалауы бойынша, Baa3-тен Baa2-ге дейін, S&P-ден BB-ден BB+-ге дейін және Fitch-тен BB+-дан BBB−-ге дейін өсті. Сбербанк, Kaspi Bank және Альфа-Банк әлемдік агенттіктердің үздік рейтингтері бойынша Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінің үздік бестігі қатарына кіреді.
Жалпы, биыл жұмыс істеп тұрған бірде-бір қазақстандық банктің несиелік рейтингі төмендеген жоқ.
