Кохлеарлы импланты бар балалар
Арнайы және инклюзивті білім беруді дамыту
ҚР «Білім туралы» заңымен кепілдендірілген ата-аналардың ерекше білім беру қажеттіліктері бар баласын оқыту үшін білім беру ұйымын таңдау құқығы білімнің қолжетімділігін ғана емес, сонымен қатар олардың білім беру процесінде баланы жүйелі қолдауға дайындығын да көрсетеді, деп хабарлайды Almaty-akshamy.kz.
ҚР «Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы» заңында осы балалардың ата-аналарының міндеттерін бекітетін 17-бап көзделген. Осы бапқа сәйкес ата-аналар балаларын асырауды, тәрбиелеуді, білім беруді, медициналық тексеруді, емдеуді қамтамасыз етуі, оларға күтім жасауы, олардың құқықтары мен мүдделерін қорғауы, оңалтудың жеке бағдарламасын іске асыруға қатысуы тиіс.
Алайда Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың Ұлттық ғылыми-практикалық орталығының (ИБД ҰҒПО) мамандары есептегендей нақты өмірде осы бапты жүзеге асыруға төмендегідей қайшылықтар кедергі болады:
- ата-аналардың құқықтары мен міндеттерінің болуы және оларды пайдалана алмауы арасында;
- кохлеарлық импланты бар балалардың білім беру қызметтеріне қажеттілігі мен оларды ұсыну талаптарының болмауы арасында;
- ата-аналардың белсенді іс-әрекетке деген ұмтылысы мен мектепке дейінгі ұйым қызметінің қатаң реттейтін сипаты арасында;
- педагогикалық мәдениеттің жеткіліксіздігі, педагогикалық, психологиялық білімнің, практикалық дағдылардың қоры және мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналарды оқыту жүйесінің болмауы арасында.
Ресейлік мұғалім Г. А. Кенибаеваның пікірі бойынша өзара әрекеттесудің жеткіліксіз себептері:
- педагогтар тарапынан да, ата-аналар тарапынан да бірлескен іс-әрекеттерге қызығушылықтың болмауы және енжарлығы;
- ата-аналармен өзара қарым-қатынаста мектепке дейінгі білім беру педагогтерінің кәсіби құзыреттілігінің болмауы;
- балалармен және олардың ата-аналарымен жұмыс жасауда педагогтың кәсіби құзыреттілігін қалыптастыруға біліктілікті арттыру жүйесінің әлсіз бағдарлануы;
- өзара сенімсіздіктен ата-аналармен байланыс орнатудағы қиындықтар;
- мұғалімдер мен ата-аналар арасындағы қарым-қатынаста формализмнің үстемдігі.
Олардың пайда болуына әкелетін осы себептер мен қайшылықтарды жою үшін ата-аналарды ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды психологиялық-педагогикалық қолдау процесіне қосу қажет. Кохлеарлық импланты бар баланың тағдырына тікелей байланысты балабақша, онда болу мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың білім беру бағдарламасын игерумен және мектепке дайындықпен байланысты. Алайда 2016 жылдан бастап 2018 жылға дейін жүргізілген біздің зерттеулеріміздің нәтижелері балабақшаға түсетін КИ бар балалардың көбінесе ата-аналарының жеткіліксіз дайындығынан бастап сурдопедагогтардың кәсіби біліктілігінің жеткіліксіздігіне дейінгі әртүрлі себептер бойынша есту-сөйлеуді оңалтудың бастапқы кезеңінен өтпегенін анықтады. Мұндай жағдайларда балабақша әкімшілігі ата-аналардың өтініші бойынша балаларды қабылдауға мәжбүр болған кезде, мұғалімдер айтарлықтай қиындықтарға тап болады.
Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың Ұлттық ғылыми-практикалық орталығының мамандары КИ бар балаларға балабақша жағдайында психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету процесіне ата-аналарды қосу технологиясын қолдану бойынша практикалық көмек көрсетуге дайын.
