Алматылық ғалымдар апатқа түскен астероидты зерттеді
Соқтығыстың өзі Жерден 7 миллион шақырым қашықтықта болған
Алматыдағы астрофизика институтының мамандары Диморф астероиды бойынша алынған ғылыми ақпаратты өңдеуді аяқтады, деп хабарлайды Almaty-akshamy.kz «Хабар 24» телеарнасына сілтеме жасап.
Еске салайық, осыдан тура бір ай бұрын америкалық DART ғарыш зонды осы аспан денесімен әдейі соқтығысқан болатын. Оның жылдамдығы сағатына 20 мың шақырымға жуықтаған. Ғалымдардың айтуынша, бұған дейін ғарыш нысанының орбитасын осылайша өзгертуге болатынын анықтайтын тәжірибе жасалмаған. Енді олардың өз деректері бар.
27 қыркүйекте қазақстандық астрофизиктер әлемнің әр түкпіріндегі әріптестері сияқты жақын ғарыштағы бірегей оқиғаны байқады. Салмағы жарты тоннаға жуық жасанды құрылғы алғаш рет Диморф деп аталатын кішігірім астероидқа жіберілді. Америкалық NASA ғарыш агенттігігі миссиясының мақсаты жермен соқтығысуы мүмкін қауіпті астероид орбитасына тәжірибе жүргізу болды.
«Біздің міндетіміз спектрографтың көмегімен спектрлік бақылауларды жүзеге асыру болды. Бұл шамамен 22 минут бойы жүргізілді. Ол соққыға дейінгі және соғу сәтін ғана қамтиды. Бір спектр соққыдан кейін шамамен 40 секунд және соққыдан шамамен 20 секунд бұрын болатындай етіп түсірілді. Экспозиция бір минутқа созылды. Ал соққыдан кейін шамамен 15 кадр алынды. Бұл бүкіл процестің динамикасын бағалауға мүмкіндік берді», - дейді астрофизиканы бақылау бөлімінің басшысы Александр Серебрянский.
DART аппаратының астероидпен соқтығысқан сәтін бірнеше ғылыми топ бақылаған. Қазақстандық мамандар Алматы облысындағы Асы-Түрген обсерваториясында орналасқан Орталық Азиядағы ең ірі телескоп – AZT-20 телескопында бақылау жүргізді. Соқтығыстың өзі Жерден 7 миллион шақырым қашықтықта болған. Десе де оның бәрі егжей-тегжейлі жазылған. Бұл кадрлар сілтілі металдардың спектрлік сызықтарындағы өткір жарылыстарды көрсетеді. Соқтығысқан кезде астероидтан ғарышқа газ күйінде лақтырылған дәл осы заттар.
«Ақпараттың бір бөлігі әрқашан Кіші планеталардың халықаралық орталығына жіберіледі. Ақпараттың бір бөлігі DART миссиясының әсерін көру үшін осы жұмысты ұйымдастырған топқа беріледі. Бұл мәліметтер бірге талданады. Оның бірнеше әдісі бар. Содан кейін нақты рейтингісіне қарай нені жариялау керектігі туралы шешім қабылданады», -деді астрофизиканы бақылау бөлімінің басшысы Александр Серебрянский.
Александр Серебрянскийдің айтуынша, жиналған және өңделген ақпарат DART миссиясымен байланысты ортақ дерекқорға түседі. Ғалымдар қазір шағын аспан денелерінің құрылымы мен химиялық құрамы туралы біршама көбірек біледі. Ал егер болашақта планетамызға қауіп төндіретін астероидтардың орбиталарын өзгерту бойынша операция жоспарлай қалсақ, бұл алынған ақпараттың пайдалы болатыны сөзсіз. Ал қазақстандық мамандар алдағы уақытта жақын ғарыштағы және Жерге жақын орбитада орналасқан аспан нысандарын мұқият зерттеуді жоспарлап отыр.
