Көктемде кенеден келер кесел көп

Енді санаулы күн­дер­ден соң күн жылын­са, жәндіктер, шы­бын-шіркейлер тірі­ліп, олар­ да өз «тір­шіліктерін» бас­тайды. Биыл қыс қар­­лы, көктем жауынды бол­ғандықтан, кене жыл­­дағыдан көп бо­луы мүм­кін деген қа­уіп бар. Осы қа­уіптің алдын алу мақ­са­тында Алматы қала­лық қоғамдық ден­сау­лық департаменті кене энцефалитінің ал­дын алу шараларын қолға алуда. Өйткені, көктемде кене­ден ке­лер кесел көп.

Кене энцефалиті – адамдарға иксодты кенелердің шағуы арқы­лы берілетін орталық жүйке жүйе­сін зақымдайтын табиғи-ошақ­тық вирустық ауру. Сонымен қатар, адамдар вируспен зақым­данған кенелер шаққан жануар­лардың шикі сүтін пайдаланғанда немесе оларды мыжыған кезде ауруға шалдығуы мүмкін. Ауру жіті түрде басталады. Аурудың алғашқы симптомдары тұмау ауруының белгілеріне ұқсайды: қалтырау, еттерінің ауырсынуы, артралгиялық белгілер, бас ауруы, әлсіздік, енжарлық, құсу және дене қызуының жоғарылауынан құрысу пайда болуы мүмкін.

Аурудың ауыр түрімен ауыр­ғанда (менингиальды, менин­гоэнцефалитті, полимиелитті) көз қарығуы, санасының бұзылуы, психикалық ауытқу, құрысу, аяқ-қолдарының әлсізденуі, мойын, аяқ-қол бұлшық еттерінің салда­нуы пайда болып, ол  мүге­дектікке әкеліп соғуы мүмкін.

Иксодты кенелердің белсен­ділігі ерте көктемде қар ери салы­сымен басталып, ең жоғары белсен­ділігі мамыр-маусым айла­рында байқалады.

Кене энцефалиті ауруының алдын алудың ең тиімді әдісі арасы 1 айдан 7 айға дейінгі екі екпеден тұратын вакцинациялау болып саналады. Ағзада специ­фикалық иммунитет пайда болу үшін вакцинациялауды күзде және қысқы мерзімдерде жүргізу тиімді. Одан ары қарай имму­нитетті қалыпты деңгейде ұстап тұру мақсатында ревакцина­циялау жүргізу қажет, бірінші ревакцинациялау алғашқы вак­цинациялаудан кейін бір жылдан соң, ал кейінгі ревакцинациялау – әр үш жыл сайын жүргізіледі. Кененің табиғи ошағы болып сана­латын  аймақтарға екпеден кейін 2  апта өтпей баруға бол­майды.

Кене энцефалитіне қарсы екпе тұрғылықты мекен-жайы бойын­ша қалалық емханаларда ақысыз жүргізіледі.

Күзгі-қысқы мезгілде екпе алып үлгермегендер, екпелер ара­лығын 2 аптаға дейін қысқартып, вакцинациялаудың жедел түрін алуға болады.

Сонымен қатар, кене шағуды болдырмаудың қарапайым шара­ларын білу және оларды сақтау керек. Кененің табиғи ошағы болып саналатын  аймақтарға барғанда кенелерді үркітетін заттарды – репелленттерді қолданып, кененің бар-жоқ екенін анықтау үшін әрбір 2 сағат сайын киімдерді, денесін және басқа да заттарын тексеріп отыру керек. Денені толығымен жауып тұратын киімдер кию қажет (жабысып тұрған кенені байқау үшін ашық түсті киімдер):

– шалбардың балағы етікке, резеңкесі бар шұлыққа,  жоғарғы сыртқы киім  шалбарға салынуы керек;

– киімнің жеңінде манжет болуы қажет;

– кененің денеге еніп кетпеуі үшін, киімнің жағасы мен шалбардың ілгегі болуы керек;

– басына күртешеге, көйлекке  тігілген капюшон немесе шашты жинап қалпақ, орамал кию керек.

Мұрат БІРЖАНОВ,

Алматы қаласы бойынша қоғамдық денсаулық департаменті басшысының орынбасары.

Керек дерек

­Кене шаққан жағдайда, жедел спецификалық көмек алу үшін кене энцефалитіне қарсы иммноглобулин таға­йындайды. Оны ақысыз жұмыс істейтін 5 меди­циналық ұйымда орналасқан серопрофилактикалық бөлімше­лерден алуға болады:

1) Орталық қалалық клиникалық аурухана (Жан­досов көшесі, тел. 2748641) –Бостандық және Медеу аудандарының ересек тұрғындарына көмек көрсетеді;

2) Жедел жәрдем көрсететін аурухана –  (Қазыбек би көшесі, 96, тел. 2923101) – Алмалы ауданының ересек тұрғындары үшін;

3) №4 қалалық клиникалық аурухана (Папанин көшесі, 220, тел. 3003701) – Жетісу және Түрксіб аудан­дары­ның ересек тұрғындары үшін;

4) №7 қалалық клиникалық аурухана («Қалқаман» ықшамауданы, Райымбек даңғылы, тел. 2708631, ішкі тел. 138) – Алатау, Әуезов және Наурызбай ауданда­рының ересек тұрғындары үшін;

5) Медициналық жедел жәрдем көрсететін балалар орталығы (Манас көшесі, 40, тел. 2748319) – қаланың барлық аудандарының 14 жасқа дейінгі балалары үшін.